SWOT คืออะไร ทำความรู้จักกับเครื่องมือวิเคราะห์ที่คนทำธุรกิจต้องรู้จักไว้

การทำธุรกิจสิ่งสำคัญที่สุด คือ การเตรียมพร้อมในทุกสถานการณ์ที่จะเกิดขึ้น ไม่ว่าสถานการณ์ที่ส่งผลดี หรือส่งผลเสีย หากส่งผลดีก็ต้องรีบคว้าโอกาสตักตวง หากส่งผลเสียก็ต้องรีบหาวิธีป้องกัน ไม่ว่าจะเป็นการบริการธุรกิจในภาพรวม หรือแม้แต่การทำแผนการตลาด ควรเตรียมความพร้อมให้ธุรกิจของตนเสมอ

การเตรียมความพร้อมที่ดี คือ การรู้จักกับธุรกิจของตนเองให้ถ่องแท้เสียก่อน ซึ่งวันนี้เราจะมานำเสนอแนวคิด หรือเครื่องมือที่ใช้ในการวิเคราะห์ธุรกิจของตนเองได้ครบถ้วนทุกด้าน นั่นก็คือ SWOT เรียกได้เลยว่า SWOT คือ เครื่องมือที่เป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลายในหมู่นักธุรกิจ และนักการตลาดอยู่แล้ว โดยความหมายของ SWOT คืออะไร และนำไปประยุกต์ใช้อย่างไรได้บ้าง มาหาคำตอบได้จากบทความนี้

SWOT คืออะไร

SWOT คือ แนวคิดในการวิเคราะห์ปัจจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจ ในบทเรียนด้านการบริหารธุรกิจจะเรียกว่า SWOT Analysis โดยการวิเคราะห์ SWOT คือ การวิเคราะห์ปัจจัย 4 อย่างได้แก่ จุดแข็ง, จุดอ่อน, โอกาส และอุปสรรค ซึ่งปัจจัยทั้ง 4 อย่างนี้ครอบคลุมทุกเรื่องที่นักธุรกิจ และนักการตลาดควรทราบ 

เนื่องจากเป็นข้อมูลสำคัญเพื่อใช้อ้างอิงในการวางแผนบริหารจัดการส่วนต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นแผนการตลาด หรือกลยุทธ์ภาพรวมของบริษัท

SWOT มีความสำคัญกับธุรกิจอย่างไร

SWOT คือ สิ่งที่สำคัญอย่างมากสำหรับการทำธุรกิจ เพราะการทำธุรกิจสิ่งสำคัญ คือ การมีเป้าหมายที่ชัดเจน และการวางแผนดำเนินการเพื่อให้ถึงเป้าหมาย การมีข้อมูลปัจจัยต่าง ๆ ที่จะส่งผลต่อการดำเนินการ ไม่ว่าจะเป็นปัจจัยภายใน หรือปัจจัยภายนอกจะช่วยให้เราสามารถวิเคราะห์ สันนิษฐานและหาวิธีรับมือกับสถานการณ์ต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้นได้ 

ทำให้ SWOT เป็นแนวคิดสำคัญที่ธุรกิจขนาดใหญ่ ขนาดเล็ก ต่างก็ใช้เครื่องมือนี้ในการวิเคราะห์ธุรกิจของตน

ส่วนประกอบของ SWOT มีอะไรบ้าง

SWOT ย่อมาจาก Strengths, Weakness, Opportunities และ Threats ซึ่งองค์ประกอบทั้ง 4 นี้ครอบคลุมทั้งปัจจัยภายใน ปัจจัยภายนอก ทั้งในแง่ที่ส่งผลดี และส่งผลเสียต่อธุรกิจ ทำให้การ SWOT Analysis คือ การวิเคราะห์ธุรกิจที่ครอบคลุมครบทุกด้าน ที่นักธุรกิจควรรู้

จุดแข็ง (Strengths)

จุดแข็ง เป็นตัว S จากคำว่า SWOT คือ จุดแข็งหรือจุดเด่นของบริษัทเราที่มีเหนือคู่แข่ง เป็นปัจจัยภายในที่สามารถควบคุมได้เพื่อให้เห็นภาพชัดเจนยิ่งขึ้น เราจะยกตัวอย่างจากเคส เปิดร้านกาแฟ โดยมีเมนูหลากหลายให้ลูกค้าเลือกซื้อ เมื่อเทียบกับร้านกาแฟอื่น ๆ ที่มีเมนูน้อยกว่า ทำให้ลูกค้าเดินเข้ามาอุดหนุนกาแฟจากร้านของเรา

จุดอ่อน (Weaknesses)

จุดอ่อน เป็นตัว W จากคำว่า SWOT คือ จุดด้อยซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้บริษัทเราเสียเปรียบคู่แข่ง เป็นปัจจัยภายในที่สามารถควบคุมได้ อ้างอิงจากเคส เปิดร้านกาแฟ หากมีเมนูที่หลากหลาย จึงจำเป็นต้องมีวัตถุดิบหลายแบบ เพื่อให้สามารถทำเมนูได้หลากหลาย ทำให้ต้องเสียต้นทุนมากขึ้น ทั้งค่าวัตถุดิบ ทั้งพื้นที่ในการจัดเก็บ และความยุ่งยากในการบริหารจัดการสต๊อกวัตถุดิบของร้าน

โอกาส (Opportunities)

โอกาส ตัว O จากคำว่า SWOT คือ ปัจจัยภายนอกที่ส่งผลดีต่อธุรกิจของเรา ซึ่งเป็นปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้ อ้างอิงจากเคส เปิดร้านกาแฟ ทำเลที่เราตั้งร้านเป็นย่านธุรกิจที่มีพนักงานออฟฟิศจำนวนมาก เป็นพื้นที่ ๆ มีโอกาสสูงมาก ที่จะหาลูกค้าและทำยอดขายได้ดี

อุปสรรค (Threats)

อุปสรรค เป็นตัว T จากคำว่า SWOT คือ ปัจจัยภายนอกที่ส่งผลเสียต่อธุรกิจของเรา ซึ่งเป็นปัจจัยที่ไม่สามารถควบคุมได้ อ้างอิงจากเคส เปิดร้านกาแฟ เนื่องจากทำเลที่ตั้งเป็นทำเลทองที่มีลูกค้าเยอะ ทำให้ร้านกาแฟอื่น ๆ ต่างพากันมาเปิดร้านแถวนี้เช่นกัน คู่แข่งที่มากขึ้น ทำให้ส่งผลให้ยอดขายลดน้อยลง

ทำไมต้องวิเคราะห์ SWOT

การวิเคราะห์ SWOT คือ การวิเคราะห์เพื่อให้เราเข้าใจทุกปัจจัยที่เกี่ยวข้องและส่งผลกับธุรกิจของเรา การมีข้อมูลต่าง ๆ ที่มากพอทำให้จะช่วยให้แผนธุรกิจ แผนการตลาดมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น นอกจากนี้ยังมีเหตุผลอื่น ๆ ที่ช่วยสนับสนุนว่าทำไมถึงต้องมีการวิเคราะห์ SWOT ก่อนเริ่มดำเนินการแผนธุรกิจต่าง ๆ 

ทำได้อย่างง่ายดาย

การวิเคราะห์ SWOT คือ สิ่งที่สามารถทำได้อย่างง่ายดาย การวิเคราะห์ปัจจัยภายในอย่างจุดแข็ง หรือจุดอ่อนนั้นคือการทำความเข้าใจกับธุรกิจของตนเอง สรุปออกมาเป็นข้อมูลที่นำไปใช้ต่อยอดได้ ส่วนปัจจัยภายนอกอย่างโอกาส และอุปสรรค ก็ไม่ต้องวิเคราะห์สิ่งที่ไกลตัวนัก ให้วิเคราะห์แค่สิ่งที่จะมีผลกระทบต่อธุรกิจ ดังนั้นการวิเคราะห์ SWOT สามารถทำได้ง่ายดาย หากเรารู้จักธุรกิจของตนเป็นอย่างดี

ใช้ต้นทุนน้อย

การวิเคราะห์ SWOT สามารถทำได้ง่าย และไม่ต้องใช้เครื่องมืออะไรเป็นพิเศษ ทำให้ไม่ต้องใช้งบประมาณมาก ใช้แค่คนและเวลาที่ต้องมาช่วยกัน Brain Storm เพื่อให้ได้ข้อมูลครบถ้วน

ให้ข้อมูลที่ครบถ้วน

เพราะ SWOT คือ การวิเคราะห์ปัจจัยได้ครบทุกด้าน ทำให้ผู้วิเคราะห์ได้ข้อมูลที่ครอบคลุมสามารถไปประยุกต์ใช้กับแผนงานต่าง ๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของแผน และลดโอกาสผิดพลาดได้

SWOT มีข้อควรระวังอย่างไร

สำหรับ SWOT คือ การวิเคราะห์ที่เหมาะนำมาใช้ในขั้นตอนที่พึ่งเริ่มต้นแผนหรือโครงการต่าง ๆ เพียงเท่านั้น อาจจะไม่เหมาะกับที่จะนำมาใช้หลังจากดำเนินการแผนธุรกิจไปแล้ว โดยข้อจำกัดของ SWOT Analysis สามารถสรุปออกมาได้ ดังนี้

• ปริมาณข้อมูลที่ได้จากการวิเคราะห์มีมาก แต่ขาดการจำแนกลำดับความสำคัญ ปัญหาที่พบจากจุดอ่อนและอุปสรรคจะไม่ถูกจัดลำดับ
• การวิเคราะห์ SWOT เป็นการนำเสนอข้อมูลที่นำไปใช้ต่อยอด แต่ไม่ได้นำเสนอวิธีการแก้ปัญหา
• ปัจจัยภายนอกอย่างโอกาสและอุปสรรคเป็นสิ่งที่นอกเหนือการควบคุม การวิเคราะห์ส่วนนี้ไปอาจจะช่วยให้รับรู้การมีอยู่ของมันได้ก็จริง แต่ก็ไม่สามารถทำอะไรกับมันไม่ได้

อย่างไรก็ตามการวิเคราะห์ SWOT คือ การวิเคราะห์ธุรกิจขั้นพื้นฐานที่ไม่ควรละเลยในขั้นตอนแรกของการดำเนินการแผนการต่าง ๆ  เพราะสิ่งที่สำคัญสำหรับการทำธุรกิจนั่นก็คือ ข้อมูล การรู้ให้รอบเพื่อเตรียมตัวย่อมดีกว่าการขาดข้อมูลจนไม่สามารถเตรียมรับสถานการณ์ต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้นได้

TOWS Matrix คืออะไร 

TOWS Matrix คือ เครื่องมือวิเคราะห์ภาพรวมของธุรกิจเช่นเดียวกับ SWOT แต่เป็นการนำข้อมูลจาก SWOT Analysis มาต่อยอด โดยเปลี่ยนจากการวิเคราะห์ 4 ปัจจัยแยกกัน เป็นการจับคู่ปัจจัยต่าง ๆ เพื่อให้ได้ข้อมูลแบบใหม่

กลยุทธ์เชิงรุก (SO)

เป็นการจับคู่ปัจจัยที่เป็นผลดีต่อธุรกิจอย่าง จุดแข็ง (Strengths) และโอกาส (Opportunities) มาใช่ร่วมกัน เป็นกลยุทธ์ที่สำคัญที่มีผลต่อการเติบโตของธุรกิจ ยกตัวอย่างจากเคส เปิดร้านกาแฟ โดยการเพิ่มเมนูให้หลากหลาย น่าสนใจ ใช้โอกาสที่มีทำเลทอง ดึงลูกค้าเข้าร้านให้ได้มากที่สุด

กลยุทธ์เชิงแก้ไข (WO)

เป็นการจับคู่ปัจจัยอย่าง จุดอ่อน (Weakness) และโอกาส (Opportunities) มาใช่ร่วมกัน เป็นกลยุทธ์ที่ใช้โอกาสในการกลบจุดอ่อน จากตัวอย่างจากเคส เปิดร้านกาแฟ เนื่องจากมีเมนูที่หลากหลายทำให้มีต้นทุนที่สูงขึ้น ดังนั้นการใช้โอกาสที่จะมีลูกค้าเข้าร้านมาก ทำยอดขายให้ได้มากขึ้น เพื่อเพิ่มกำไร

กลยุทธ์เชิงป้องกัน (ST)

เป็นการจับคู่ปัจจัยอย่าง จุดแข็ง (Strengths) และอุปสรรค (Threats) มาใช่ร่วมกัน เป็นกลยุทธ์ที่สำคัญที่ใช้จุดแข็งเพื่อป้องกันอุปสรรคจากภายนอก ยกตัวอย่างจากเคส เปิดร้านกาแฟ แม้จะมีคู่แข่งจำนวนมาก แต่ต้องใช้จุดแข็งที่เมนูหลากหลายตอบโจทย์ผู้บริโภคได้มากกว่า ดึงให้ผู้บริโภคอยากมาอุดหนุนที่ร้านเรามากกว่าร้านคู่แข่งรอบข้าง

กลยุทธ์เชิงรับ (WT)

เป็นการจับคู่ปัจจัยที่ส่งผลเสียต่อธุรกิจอย่าง จุดอ่อน (Weakness) และอุปสรรค (Threats) มาใช่ร่วมกัน เป็นกลยุทธ์เชิงรับที่ช่วยวิเคราะห์ปัจจัยที่เป็นผลเสีย เพื่อนำมาประยุกต์ใช้กับธุรกิจ ยกตัวอย่างจากเคส เปิดร้านกาแฟ เมื่อทราบว่ามีร้านคู่แข่งจำนวนมาก และยังต้องแบกต้นทุนที่สูงกว่าร้านอื่น ๆ เพราะมีวัตถุดิบที่หลากหลาย อาจต้องหาซื้อวัตถุดิบที่ราคาถูก และตั้งราคาไม่ห่างจากคู่แข่งมากนัก

กระบวนการวิเคราะห์ SWOT มีขั้นตอนอย่างไร

1. เลือกกลุ่มเป้าหมายที่นำมาวิเคราะห์

ขั้นตอนแรกของการทำ SWOT คือ หาเป้าหมายในการวิเคราะห์ว่าต้องการวิเคราะห์อะไร และวิเคราะห์เพื่ออะไร

2. ประเมินทรัพยากรที่เกี่ยวข้อง

การวิเคราะห์ SWOT คือ การวิเคราะห์ทั้งปัจจัยภายนอกและปัจจัยภายในอย่างครอบคลุม ดังนั้นต้องประเมินทรัพยากรที่เกี่ยวข้องและจำเป็นต่อการวิเคราะห์

3. จัดหมวดหมู่ลงตารางและตั้งคำถาม

เมื่อมีเป้าหมาย และประเมินทรัพยากรเบื้องต้นแล้ว ขั้นต่อไปของการทำ SWOT คือ การจัดหมวดหมู่ เตรียม Lay out ให้ละเอียด เพื่อให้การวิเคราะห์มีแนวทางที่ชัดเจน ไม่หลุดจากกรอบที่ตั้งไว้

4. SWOT analysis

ดำเนินการวิเคราะห์ตามหลักการของ SWOT Analysis

5. พัฒนาและปรับปรุงกลยุทธ์

การวิเคราะห์ SWOT คือการวิเคราะห์เพื่อให้ได้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์ในการดำเนินการแผนต่าง ๆ ดังนั้นเมื่อได้ข้อมูลที่ต้องการแล้ว สิ่งสำคัญ คือ การนำแผนเหล่านั้นไปประยุกต์ใช้เพื่อให้เกิดประโยชน์

สรุป

สำหรับการทำธุรกิจแล้ว การวิเคราะห์ SWOT คือสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม ข้อมูลจากการทำ SWOT จะเป็นข้อมูลสำคัญที่เป็นแนวทางในการดำเนินการโครงการต่าง ๆ และยังช่วยให้เรารู้จักกับธุรกิจของตนเองมากยิ่งขึ้น อย่างไรก็ตามสำหรับผู้ประกอบการที่ไม่เคยเรียนสายธุรกิจมาก่อน ก็อาจไม่คุ้นชินกับการวิเคราะห์เชิงทฤษฎีเหล่านี้

ซึ่ง Markety พร้อมเป็นตัวช่วยให้ทุกคนที่อาจไม่เชี่ยวชาญด้านการวิเคราะห์ธุรกิจ ไม่ว่าจะเป็นการวิเคราะห์ SWOT หรือการให้คำปรึกษาด้านการตลาดอื่น ๆ รวมไปถึงเทคนิคการตลาดออนไลน์อย่างบริการรับทำ Landing Page และ บริการรับทำ Sale Page ที่จะช่วยสร้างผลลัพธ์ที่ดีต่อธุรกิจ

คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ swot

อ้างอิง 

Will Kenton, (2023, June 19), SWOT Analysis: How To With Table and Example, https://www.investopedia.com/terms/s/swot.asp

Skye Schooley, (2023, August 9), What is a SWOT Analysis (And when to use it ?), https://www.businessnewsdaily.com/4245-swot-analysis.html